Kulak Uğultusu Nedir? Nasıl Geçer?

Kulak uğultusu, altında yatan sebebin araştırılması gereken, vücuttaki çeşitli sorunların belirtisi olarak ortaya çıkan bir kulak rahatsızlığıdır.

Kulakta uğultu, fısıltı, çınlama gibi sesler duyma hissine tinnitus ya da kulak çınlaması adı verilir. Tinnitus, genellikle tedavi edilmesi gereken ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olarak ortaya çıkar.

Aynı zamanda, hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen fakat önemli bir sağlık sorunu oluşturmayan bir durum olarak da görülebilir.

Kulaklarından birinde ya da her ikisinde sürekli bir uğultu duyan kişilerin, kulak uğultusunu ortaya çıkaran sorunu araştırmak için bir uzmana başvurmaları gerekir.

Genellikle, altında yatan sebep tedavi edildiğinde uğultu da iyileşir. Fakat bazı durumlarda kulak uğultusu kalıcı hale gelebilir.

Bu yazıda, kulak uğultusu neden olur diye merak eden okurlar için, bu sorunu ortaya çıkaran nedenler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu rahatsızlığı yaşayan kişilerin neler yapması gerektiğinden bahsedilmiş ve kulak uğultusuna ne iyi gelir sorusuna cevap verilmiştir.

Kulak Uğultusu Nedir? 

Kulak uğultusu, tek kulakta ya da her iki kulakta görülebilen, birçok fizyolojik ve psikolojik nedenle ortaya çıkabilen bir durumdur. Bu durumu bir hastalık olarak ifade etmek doğru olmaz, çünkü genellikle bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkar.

Kısa süren ve sık sık tekrarlamayan kulak uğultusu, her insanın zaman zaman yaşadığı önemsiz bir durumdur. Fakat uğultunun sürekli devam etmesi veya sık sık tekrarlaması, vücutta bir uzman tarafından teşhis edilmesi gereken bir sorun olduğu anlamına gelebilir. 

Kulak uğultusu, farklı seviyelerde duyulabilir. Bazı insanlarda işitmeyi etkileyebilecek kadar yüksek seviyede, bazı insanlarda ise işitme duyusuna etki etmeyecek şekilde sessiz uğultular duyulur.

Sessiz ortamlarda daha dikkat çekici bir hale geldiği için, özellikle uyumaya çalışırken, uğultu daha rahatsız edici bir hale gelebilir.

Kulak uğultusu yaşayanlar, genellikle tek bir tonda ve sürekli uğultu duyma şikayetiyle uzmanlara başvurur. Fakat bazı vakalarda, kesik kesik uğultu sesleri veya kalp atışıyla birlikte artıp azalan kulak uğultusu görülür. 

Kulak uğultusu da dahil olmak üzere kulakta farklı sesler duyma hissi, yaklaşık 2.5 milyar insanın yaşadığı bir sorundur.

Çoğu kişide rahatsız edici seviyede olmayan bu sesler, bazı insanların yaşam kalitesini ciddi anlamda olumsuz etkiler. Bilim insanları, bu sorunun çözümünü üretmek için yoğun olarak çalışmaktadır.

Ancak, birçok durumda tinnitus, tedavi edilemeyen ve hastaların birlikte yaşamayı öğrenmesi gereken bir sorun olarak ortaya çıkar.

Bazı hastalarda kulak uğultusu, işitme kaybı ile birlikte görülebilir. Bu hastaların, işitme cihazı seçimi yaparken tinnitus baskılama özelliğine sahip bir cihaz tercih etmeleri gerekir.

Bu cihazlar, bir yandan çevredeki seslerin seviyesini artırırken, diğer bir yandan da uğultuyu baskılayarak, hastaların yaşam kalitesini arttırır.

Kulak uğultusunun nedenleri ve kulak uğultusu ve baş ağrısı neden olur, sol kulak uğultusu neden olur ve sol kulak uğultusu nasıl geçer gibi soruların cevapları aşağıda açıklanmıştır.

Kulak Uğultusu Neden Olur?

Kulak uğultusu neden olur diye merak eden okurlar için,  en yaygın görülen kulak uğultusu nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Gürültü ya da yüksek sese maruz kalma

Uzun bir süre devam eden ya da aniden duyulan yüksek sesler, iç kulakta bulunan bir bölüm olan kokleanın hasar görmesine sebep olabilir.

Çoğu zaman, gürültüye bağlı kulak uğultusu kendiliğinden geçer. Fakat uğultu birkaç gün boyunca devam ederse bu, ciddi bir sorunun habercisi olabilir.

Gürültüye bağlı oluşan kulak uğultusu, özellikle yüksek sesli makinelerin bulunduğu ortamlarda çalışan veya müzik ile uğraşan kişilerin daha çok yaşadığı bir problemdir.

Kulak tıkanıklığı

Kulak kanalında salgılanan ve kulak kiri adı verilen salgı, eğer kulaktan dışarı atılamazsa tıkanıklığa sebep olabilir. Çoğu insanda, kendiliğinden kulak dışına atılan bu salgı, bazı insanlarda kulak kanalının dar veya kıvrımlı olmasından dolayı kulakta kalabilir.

Ayrıca kulağı temizlemek amacıyla kullanılan pamuklu çubuklar da, kulak kirinin daha da içeri itilmesine sebep olabilir. 

Kulak kiri dışında, kulak kanalına giren bir nesne de kulakta tıkanıklık oluşturabilir. Her iki şekilde de, tıkanıklık sebebiyle kulak uğultusu ve işitme sorunları yaşanabilir.

Genellikle tıkanıklığa sebep olan neden, bir uzman tarafından kulaktan çıkarıldığında şikayetler de sona erer. Kulak tıkanıklığı, sağ ve sol kulakta ayrı ayrı görülen bir rahatsızlık olduğu için, tıkanıklık sebebiyle ortaya çıkan kulak uğultusu da tek kulakta görülebilir.

Kulak enfeksiyonları

Kulağın çeşitli bölümlerinde, mantar ve bakteri gibi mikroorganizmaların oluşturduğu enfeksiyonlar görülebilir.

En sık görülen kulak enfeksiyonu, otitis media adı verilen, östaki borusundaki fonksiyon bozuklukları sonucunda ortaya çıkan orta kulak enfeksiyonudur. Özellikle çocuklarda sık rastlanan bu enfeksiyon, etkilediği kulakta uğultuya sebep olabilir.

Örneğin enfeksiyonun sağ kulağı etkilediği durumlarda, kulak uğultusu sadece sağ tarafta görülebilir. 

Kulak hastalıkları

Kulağın bölümlerinde meydana gelebilen çeşitli hastalıklar da, kulak uğultusuna sebep olabilir. Bu hastalıklar arasında, en sık görülen iki tanesi kalıtsal bir hastalık olan otoskleroz ve özellikle sebep olduğu denge sorunlarıyla bilinen Meniere hastalığıdır.

Bu iki hastalık da iç kulakta gerçekleşir. Genellikle hastalıkların tedavi edilmesi veya belirtilerin azaltılmasıyla uğultu da sona erer.

Kafa içi tümörleri

Kafa içinde, çeşitli bölgelerde ortaya çıkan tümörler, kulak uğultusu ya da çınlaması gibi çeşitli sesler duyma hissine neden olabilir.

Bu tümörler arasında en sık görüleni, kulaktan beyne giden sinirlerde ortaya çıkan akustik nörinom rahatsızlığıdır. İyi huylu olarak bilinen bu tümör, genelde yavaş büyür ve tek kulağı etkiler. Tümörün sol tarafta olması durumunda, kulak uğultusu da sol tarafta hissedilir.

Kafa içi tümörlere sahip olan kişiler, baş ağrısı ve kulak uğultusu gibi rahatsızlıkları aynı anda hissedebilirler. Akustik nörinom ve diğer kafa içi tümörlerinin erken teşhisi, ciddi riskleri ortadan kaldırmak için çok önemlidir.

Psikolojik sorunlar

Bazı durumlarda, kulak uğultusu uzmanlar tarafından çeşitli psikolojik sorunlarla ilişkilendirilir. Tüm fiziki muayene ve tetkikler sonucunda, uğultuya neden olan bir sorun tespit edilemezse, hastanın bir psikolog ile görüşmesi istenebilir.

Strese bağlı kulak uğultusu sıklıkla görülen bir sorundur. Ayrıca anksiyete sorunu ile mücadele eden kişilerde de kulak uğultusu görülebilir.

Yukarıda sıralanan sebeplerin yanı sıra, kulak uğultusu pek çok farklı hastalığın belirtisi olarak da ortaya çıkabilir.

Örneğin, yüksek tansiyon hastaları ve kardiyovasküler sorunlar yaşayan kişilerde, kulakta uğultu benzeri sesler işitme hissi daha sık yaşanır. Çeşitli alerjiler ve tiroid sorunları da kulak uğultusunun nedenleri arasında olabilir.

Son olarak kulak uğultusu, pek çok tıbbi ilacın yan etkisi olarak da ortaya çıkabilir.

Böyle durumlarda, ilaç kullanan kişilerin derhal bir uzman ile iletişime geçerek bilgi vermesi ve uzmanın gerekli görmesi halinde ilaç kullanımını sonlandırması gerekir.

Bu sebeplere ek olarak kulakta uğultu hissine neden olan diğer rahatsızlıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Uzun bir süre boyunca yüksek sese maruz kalma
• Kulakta yabancı cisim olması
• Kulak zarının delinmesi
• Orta kulak iltihabı şikayetleri
• Orta kulakta sıvı birikmesi şikayetleri
• İç kulak hücrelerinin zarar görmesi
• İşitme kaybı
• Alerji sorunları
• Tansiyon değişikliği
• Kulak içi tansiyonu
• Anevrizma isimli damar genişleme sorunları
• Yanlış ilaç kullanımı
• İşitmede görevli sinirlerde tümör görülmesi
• Tiroit sorunları
• Nörolojik ve metabolik hastalıklar
• Bazı psikolojik hastalıklar
• Orta kulakta yer alan kemik eklemlerinin sertleşmesi uğultu sebebi olabilir.

Kulak uğultusunda en yaygın sebep yüksek sese maruz kalınmasıdır.  Kalabalık şehirlerde yaşayan ve sürekli trafikte vakit geçirenlerde uğultu sorunları ortaya çıkabilir.

Kulakta yaşanan uğultuya yönelik öncelikle tanı koyulmalı ve sonrasında tedavi planı yapılmalıdır.

Kulak Uğultusu Tanısı Nasıl Konur?

Kulak uğultusu tedavisi için tanı ilk adım olacaktır. Doğru tanı koyulabilmesi adına hastanın öyküsünü eksiksiz anlatması gerekir.

Kulak uğultusunun ne zaman başladığı, uğultuyla birlikte görülen diğer şikayetler, gürültü ya da travmaya maruz kalma durumu çok önemli detaylardır.

Uzmanlar tanı koyarken uğultunun çift kulakta, sağ kulak uğultusu ya da sol kulak uğultusu şeklinde ortaya çıkmasına da önemle yaklaşır.

Ayrıca hastanın uğultuyu nitelendirdiği ses de tanıda dikkat edilen bir unsurdur. Ayrıca doktorlar uğutunun oluşma sıklığını ve süresini de öğrenmek isteyecektir.

Kulak uğultusu öyküsü sırasında hasta nörolojik muayene ve odyolojik muayene gibi süreçlerden geçer.

Ayrıca doktor tanı için radyolojik görüntüleme ve laboratuvar incelemeleri de isteyebilir. Yapılan kombine bir muayene sonrasında kulak uğultusu tanısı net olarak konabilir.

Kulak Uğultusu Nasıl Geçer?

Kulak uğultusu nasıl geçer sorusunun yanıtı, uğultuya sebep olan şikayete bağlı olarak değişir.

Eğer uğultu, iç kulak dışında bir bölümde gerçekleşen sorunlardan kaynaklanıyorsa, genellikle bu sorunların çözülmesi uğultunun da sona ermesini sağlar. 

Örneğin, orta kulak enfeksiyonuna sebep olan östaki borusundaki fonksiyon bozuklukları, pek çok sebeple ortaya çıkabilir.

Bu soruna ve dolayısıyla orta kulakta enfeksiyon oluşmasına neden olan faktör tedavi edildiğinde, kulaktaki uğultunun da kendiliğinden iyileşmesi beklenir. 

Fakat, özellikle sorunun iç kulaktan kaynaklandığı durumlarda, kulak uğultusu da dahil olmak üzere tüm tinnitus çeşitleri kalıcı bir hale gelebilir. İç kulak oldukça karmaşık ve hassas bir yapı olduğundan, bu bölümde meydana gelen sorunların tam olarak iyileştirilmesi de her zaman mümkün olmaz.

Böyle durumlarda, kulak uğultusunu tamamen veya kısmen ortadan kaldırmak için uygulanabilecek tedavi yöntemleri aşağıda açıklanmıştır.

Kulak Uğultusu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kulak uğultusunun, ülkelerin sağlık kurumları tarafından onaylanmış kesin bir tedavisi yoktur. Uzmanlar, hastanın şikayetlerini azaltmak için çeşitli ilaçlar ve tedavi yöntemleri kullanabilir.

Eğer uğultuya sebep olan faktör tam olarak tespit edilememiş ve hastanın bu uğultuları psikolojik olarak işittiğine karar verilmişse, stres ve kaygı bozukluğunu iyileştirmeyi amaçlayan bazı hafif antidepresan ilaçlar, doktor kontrolünde olacak şekilde kullanılabilir.

Bazı durumlarda, dokuların kendini daha hızlı yenilemesini sağlamak amacıyla, damar genişletici ilaçlar da kullanılabilir.

Son yıllarda, tinnitus tedavisinde gittikçe yaygın olarak kullanılan bir başka tedavi yöntemi, lazer tedavisidir. İç kulağa düşük güçlü lazer ışınlarının gönderilmesi şeklinde uygulanan bu tedavi, hastaların %60’ında kısmen ya da tamamen başarı sağlar.

Bu tedavi sırasında ve tedavi sonrasında herhangi bir ağrı ya da yan etkinin gözlemlenmesi beklenmez.

Kulak Uğultusu Yaşayanlar Ne Yapmalıdır?

Kulak uğultusunun tedavi edilemediği ve geçmeyen kulak uğultusu sorunlarının yaşandığı durumlarda, kulak uğultusuna ne iyi gelir sorusu sıklıkla gündeme gelir.

Çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ve destekleyici yöntemlerle, uğultunun seviyesini düşürmek mümkündür. 

Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıkları azaltmak, kafein tüketiminin düşürmek, düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmek gibi yöntemlerle kulak uğultusunun seviyesini azaltmak mümkündür.

Uğultunun çok yüksek seviyede olduğu ve hastalarda psikolojik rahatsızlıklara sebep olduğu durumlarda, psikoterapi yöntemi hastalarda olumlu etkiler yapabilir.

Ayrıca, özellikle geceleri uğultunun rahatsız edici bir hale gelmesi sebebiyle uyumakta güçlük çeken kişiler, “beyaz ses” adı verilen maskeleyici sesler yardımıyla daha rahat uyuyabilirler.

Kaynakça

• “Tinnitus.” Mayo Clinic, Mayo Foundation for Medical Education and Research, 30 Nov. 2022, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tinnitus/symptoms-causes.
• “Possible Reasons You Have Tinnitus (Ringing in Ears).” WebMD, WebMD, https://www.webmd.com/a-to-z-guides/tinnitus-triggers.
• “Tinnitus.” Pennmedicine.org, https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors.