Kulak ağrısı, kulak ve çevresiyle ilgili pek çok sorundan dolayı oluşabilir. Bazı durumlarda, ağrı kısa bir süre içinde kendi kendine geçerken, bazı hastalar geçmeyen kulak ağrısı yaşayabilir.
Kısa sürede içinde kendiliğinden geçmeyen kulak ağrısı ciddiye alınması gereken bir sorunun habercisi olabileceği için, ağrı yaşayan kişilerin en yakın sağlık kurumuna başvurmaları gerekir.
Basınç değişikliği veya hafif travmalar gibi sebeplerden kaynaklanan kulak ağrıları, genellikle kısa bir süre içinde kendi kendine geçer.
Fakat Orta kulak iltihabı başta olmak üzere, tedavi edilmesi gereken kulak rahatsızlıklarının sebep olduğu ağrılar, tıbbi tedavi gerçekleştirilmediği sürece artarak devam edebilir.
Bu yazıda, kulak ağrısının hangi durumlarda kendi kendine geçebileceği ve ne gibi sorunların geçmeyen kulak ağrılarına sebep olabileceği hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.
Ayrıca, kulak sağlığını korumak ve ağrıların önüne geçebilmek için alınabilecek önlemlerden bahsedilmiştir.
Kulak Ağrısının Kendiliğinden Geçme Durumları
Herkes zaman zaman kulak ve çevresinde ağrılar hisseder. Kulak, oldukça narin bir yapıya sahiptir ve solunum yolu gibi hastalıklara açık bir başka bölgeyle doğrudan bağlantılıdır. Bu sebeple, kulakta ağrıya sebep olabilecek birçok sorun oluşur.
Bu sorunlardan bazıları önemsizdir ve herhangi bir tedaviye gerek duyulmaksızın kendiliğinden iyileşir. Kulak ağrısına neden olan ve tedavi gerektirmeyen bazı durumlar aşağıda belirtilmiştir.
Geçici Kulak Tıkanıklığı
Dış kulağı orta kanala bağlayan kulak kanalında oluşan geçici tıkanıklık kulak ağrısına neden olabilir.
Bu tıkanıklığın en önemli sebebi kulak kiri adı verilen salgıdır. Kulak kiri, kulak kanalında salgılanan ve kulağın iç bölümlerini dışarıdan gelebilecek olumsuz etkilerden koruyan bir sıvıdır. Salgılandıktan bir süre sonra katılaşır ve kulaktan dışarı atılır.
Bazen kulak kiri fazla katılaşabilir ve bir süreliğine kulakta tıkanıklığına sebep olabilir. Bu durum kulak ağrısına sebep olur ve sorun genellikle uyku ya da duş sırasında tıkanıklığın kendiliğinden açılmasıyla çözülür.
Bazı vakalarda, tıkanıklık kendiliğinden açılamayacak kadar fazladır ve kulak burun boğaz (KBB) uzmanı tarafından müdahale edilmesi gerekir.
Yükseklik Değişikliğine Bağlı Basınç Ağrısı
Özellikle uçakla seyahat eden kişilerin sık sık yaşadıkları bir sorun, basınç değişikliği nedeniyle oluşan kulak ağrısıdır. Bu ağrı geçici olsa da, oldukça şiddetli olarak görülebilir.
Uçak yolculuğu yapan kişiler, kalkış sırasında sakız çiğneyerek veya çene eklemlerini hareket ettirerek basınç değişikliğinin kulak üzerindeki etkilerini azaltmaya çalışabilir.
Hafif Dış Kulak Enfeksiyonları
Kulakta oluşan enfeksiyonlar da kulak ağrılarının en önemli sebepleri arasındadır. Genellikle bu enfeksiyonların tıbbi yöntemlerle tedavi edilmesi gerekir. Ancak nadiren uzmanlar bir tedaviye ihtiyaç olmadığına karar verebilir.
Hafif seyreden ve dış kulakta meydana gelen enfeksiyonlar, tedavi gerektirmeyen enfeksiyonların başında gelir. Uzmanlar, ilaç kullanımı yerine enfeksiyonun durumunu takip ederler ve enfeksiyon genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. Bu durumda, enfeksiyona bağlı ağrılar da ortadan kalkar.
Kulak Ağrısı İçin Evde Uygulanabilecek Yöntemler
Kulak ağrısının hangi yöntemle tedavi edilmesi gerektiği, ağrıya neden olan faktöre bağlı olarak belirlenir. Ancak, ağrının altında yatan sebep ne olursa olsun, tedavi sürecinde hastaların yaşadığı ağrıları azaltmak için evde uygulanabilecek çeşitli yardımcı yöntemler vardır.
Ayrıca, uzmanlar tarafından uygun görülmesi halinde, tedaviye ek olarak kullanılabilecek bazı ilaçlar da semptomların hafiflemesini sağlar. Aşağıda, kulak ağrısı yaşayan kişilerin uygulayabileceği bazı yöntemlerden bahsedilmiştir.
Isı Uygulaması ve Ağrı Kesiciler
Ağrıyan kulağa sıcak kompres uygulamak ağrının hafiflemesine yardımcı olur. Sıcak kompres, basitçe ılık bir bezin 10-15 dakika boyunca ağrıyan kulağa bastırılması şeklinde uygulanır.
Sıcak kompres uygulaması sırasında dikkat edilmesi gereken iki şey vardır. Bunlardan birincisi, kullanılan bezin çok sıcak olmamasıdır. Fazla sıcak bir bez kulağa zarar verebilir. İkincisi, bezi kulağa bastırırken çok fazla kuvvet uygulanmamalıdır.
Kulak ağrısının giderilmesinde, çeşitli ağrı kesiciler de kullanılabilir. Ağrı kesici kullanımı sırasında birçok yan etki görülebileceği için, kulak ağrısı yaşayan kişilerin bir doktor tarafından tavsiye edilmeyen ağrı kesiciler kullanması tavsiye edilmez.
Kulak damlaları ve hidrojen peroksit
Kulak ağrılarının giderilmesinde, eczanelerde veya aktarlarda satılan çeşitli kulak damlaları da yaygın olarak kullanılır. Bir uzman tarafından tavsiye edilmediği sürece, kulağa herhangi bir sıvı damlatılması kesinlikle yanlıştır.
Pek çok farklı amaçla kullanılan kulak damlaları bulunur. Bazı damlalar, doğrudan kulak ağrılarını hafifletmek üzere üretilirken, bazı damlalar enfeksiyonlara karşı mücadele etmek için antibiyotik etkiye sahiptir.
Oksijenli su olarak da bilinen hidrojen peroksit, genellikle su veya kirden kaynaklanan kulak tıkanıklıklarının giderilmesinde kullanılır. Hidrojen peroksit bu konuda oldukça etkili olsa da, kulak ağrısının kesin sebebinin evde anlaşılması mümkün olmadığı için, bir KBB uzmanı tarafından muayene edilmeden kulağa hidrojen peroksit damlatmak da oldukça yanlıştır.
Uygun pozisyonlar ve basit masaj teknikleri
Kulak ağrısı, bir orta kulak enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, dik durmak ve uyurken yastığı başın biraz dikey bir pozisyonda duracağı şekilde ayarlamak faydalı olabilir.
Ayrıca, orta ve işaret parmaklarının kulağın arkasına yerleştirilmesi ve çok bastırmadan dairesel hareketlerle masaj uygulanması da, ağrıları hafifletebilir. Bu tür masaj hareketleri, östaki borusunun hareket etmesini sağlayarak, kulakta biriken sıvının akması ve basınç sorunlarının çözülmesine yardımcı olur.
Kulak Ağrısı Ne Zaman Kendiliğinden Geçmez?
Kulak ağrısı tedavi edilmesi gereken bir sağlık sorunundan kaynaklanıyorsa, tedavi gerçekleştirilmediği sürece ağrının geçmesi beklenmez. Aksine, tedavinin gecikmesi halinde, ağrıya neden olan sorun gelişeceği için, kulak ağrısının da artarak devam etmesi beklenir.
Geçmeyen kulak ağrısına sebep olabilecek sorunlar içinde, kalıcı işitme kaybı gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilecek bazı rahatsızlıklar da bulunur. Bu nedenle, kulak ağrısını hafif almamak ve bir uzmana başvurmak oldukça önemlidir.
Kulak ağrısının kendiliğinden geçmediği ve tedavi edilmesi gerektiği durumlar aşağıda sıralanmıştır.
Orta Kulak Enfeksiyonları ve Ağrının Süresi
Otitis media olarak bilinen orta kulak enfeksiyonu, en yaygın görülen kulak enfeksiyonu türüdür. Bu enfeksiyon bakterilerden kaynaklanır.
Dış kulak, kulak kanalı ve kulak zarı, orta kulağı dışarıdan gelen etkilere karşı korur. Bu sebeple, orta kulakta gerçekleşen enfeksiyonlar genellikle östaki borusundaki fonksiyon bozukluklarından kaynaklanır.
Solunum yolunda oluşan enfeksiyonları etkisiyle, solunum yolu ve kulak arasında bir köprü görevi gören östaki borusu tıkanır ve fonksiyonunu yerine getiremez. Bu durumda, orta kulakta sivi birikir ve iltihap oluşur. Orta kulak enfeksiyonu, şiddetli kulak ağrılarına neden olur ve tedavi edilmezse kalıcı sorunlara yol açar.
Kulak ağrısı, 1-2 gün içinde kendiliğinden geçmiyorsa bir orta kulak enfeksiyonu ile ilgili olabilir. Ağrıya yüksek ateş veya halsizlik gibi belirtilerin eşlik ettiği durumlar, enfeksiyon şüphesini güçlendirir. Bu tür kulak ağrısı yaşayan kişilerin, derhal bir KBB polikliniğine başvurması gerekir.
Kronik Kulak Problemleri ve Ağrının Devamlılığı
Kulak oluşan bazı problemler kronikleşebilir. Bu durum, bu problemlerin sebep olduğu belirtilerin de devamlı hale gelmesine neden olur.
Yukarıda detaylı bir şekilde bahsedilen orta kulak iltihabı, kronik hale gelebilen ve devamlı ağrıya sebep olan kulak hastalıkları arasında en yaygın görülendir.
Otitis media dışında, herhangi bir tedavisi olmayan veya bazı hastalarda kronik olarak görülebilen bazı hastalıklar da vardır. Bu hastalıkların bazıları kulak ile, bazıları da kulak çevresindeki eklemler ve organlar ile ilişkilidir.
Kronik hastalıklar sebebiyle devamlı hale gelen kulak ağrıları, uzmanlar tarafından çeşitli ağrı kesiciler kullanılarak kısmen veya tamamen ortadan kaldırılır. Ağrı kesiciler tedavi edici etki göstermeyeceği için, bu tür ağrılar yaşayan hastaların hayatları boyunca ağrı kesici ilaçlar kullanmaları gerekir.
Yabancı Cisimler ve Kalıcı Hasarlar
Kulağa sokulan veya yanlışlıkla giren bazı cisimler kulaktaki yapıların zarar görmesine sebep olabilir. Kulak temizliği amacıyla kullanılan pamuklu çubuklar bu cisimlerin başında gelir.
Sivri cisimler, özellikle kulak zarının hasar görmesine neden olur. Bu cisimlerin teması sonrası, kulak zarında delinme veya göçme gibi, tedavi edilmesi gereken sorunlar oluşabilir.
Kulağın yapılarında oluşan hasarlar her zaman tedavi edilemez. Bazı durumlarda, özellikle orta kulaktaki kemikçiklerde ve iç kulağın bölümlerinde oluşan yapı bozuklukları kalıcı hale gelir ve bu durum da geçmeyen kulak ağrılarına neden olur.
Kendiliğinden Geçmeyen Kulak Ağrısı İçin Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Pek çok hasta, kulak ağrısını ciddiye almaz ve ağrılar dayanılmaz seviyeye ulaşana kadar bir uzmana başvurmaz. Bu davranış, ağrıya neden olan sorunun daha ciddi bir hale gelmesi ve tedavinin başarı olasılığını düşürmesi sebebiyle oldukça yanlıştır.
Kulaktaki ağrının bir uzman tarafından muayene edilmesinin gerekli olup olmadığını belirlemeye yardımcı olacak bazı belirtiler vardır. Bu belirtiler aşağıda detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Aşağıda belirtilen özelliklere sahip kulak ağrısı yaşayan kişilerin, vakit kaybetmeden en yakın sağlık kurumuna başvurması gerekir.
Sürekli Artan Ağrı ve Şiddet
Kulak ağrısının şiddetinin sürekli artış göstermesi, ağrıya neden olan faktörün ciddi bir durum olabileceğini gösteren en önemli belirtidir. Ayrıca, ağrının aniden başlaması ve kısa bir süre içinde sonlanmaması da durumun ciddiyetine işarettir.
Ağrı çok şiddetli olmasa da, birkaç gün içinde kendiliğinden geçmediyse, durumun ciddiye alınması ve KBB uzmanına başvurulması gerekir.
İlgili Belirtiler ve Risk Faktörleri
Kulak ağrısına eşlik eden bazı belirtiler, ağrının tedavi edilmesi gereken ciddi bir sorundan kaynaklanıyor olabileceğini gösterir. Mide bulantısı ve kusma gibi, ya da nefes darlığı gibi belirtiler yaşayan kişilerin ağrının şiddetinden bağımsız olarak bir sağlık kurumuna müracaat etmeleri önemlidir.
Ayrıca, daha önce kulak ile ilgili hastalıklar yaşamış kişiler, bebekler, çocuklar ve yaşlılar da olası enfeksiyonlar açısından risk grubunda olduklarından, bu kişilerin yaşadığı kulak ağrılarında daha dikkatli olunması gerekir.
İşitme Kaybı, Baş Dönmesi ve Yüksek Ateş Gibi Alarm Belirtileri
Kulak ağrısının yanında görülebilecek bazı belirtiler, ağrının altında yatan faktöre acilen bir sağlık uzmanının müdahale etmesi gerektiğini gösterir.
Bu belirtilerden en önemlisi işitme kaybıdır. Kulak ağrısı ile birlikte görülen işitme kaybı, genellikle geçicidir ve altta yatan nedenin tedavi edilmesiyle iyileşir. Fakat, işitme kaybına sebep olan kulak hastalıklarına en kısa zamanda müdahale edilmezse, işitme kaybı kalıcı hale gelebilir.
Baş dönmesi, iç kulakta yaşanan çeşitli sorunların belirtisi olarak görülür. İç kulak kulağın en karmaşık kısmıdır ve bu bölümdeki sorunların tedavi edilmesi oldukça zordur. Kulak ağrısına eşlik eden baş dönmesi, muhtemelen en hızlı şekilde müdahale edilmesi gereken bir iç kulak hastalığının işaretidir.
Kulak ağrısı yüksek ateş ile birlikte ortaya çıktığında, bu durum genellikle ilerlemiş bir kulak enfeksiyonu olduğunu gösterir. Yüksek ateşle birlikte görülen kulak enfeksiyonlarının kendiliğinden iyileşmesi beklenmez ve tedavi edilmedikleri sürece daha şiddetli belirtiler görülür.
Kulak Ağrısının Kendiliğinden Geçmesi İçin Alınabilecek Önlemler
Kulak ağrısı, altında yatan nedene bağlı olarak oldukça rahatsız edici bir sorun olabilse de, bu ağrılara neden olabilecek sorunları azaltmanın yolları vardır.
Kulak, dışarısı ile doğrudan temas halinde olduğu ve oldukça narin bir organ olduğu için, kulak hastalıklarının tamamen engellenmesi de pek mümkün değildir. Ancak kulak hijyenine dikkat ederek ve yaşam tarzında çeşitli değişiklikler yaparak kulak sağlığını önemli ölçüde arttırmak mümkündür.
Kulak ağrısına karşı alınabilecek temel önlemler aşağıda açıklanmıştır.
Kulak Temizliği ve Doğru Yöntemler
Kulak hijyenini sağlamak ve bunu yaparken de doğru yöntemleri uygulamak, hem mevcut ağrıların geçmesi, hem de ağrıya neden olabilecek sorunların oluşmaması için çok önemlidir.
Kulak temizliği, ıslak bir bez yardımıyla dış kulağın nazik bir şekilde temizlenmesi ile yapılır. Daha önce de belirtildiği gibi, pamuklu çubukların kulak temizliğinde kullanımı sakıncalı ve yanlış bir yöntemdir.
Enfeksiyonları Önleme ve Bağışıklık Sistemini Güçlendirme
Kulak ağrıları nedeniyle KBB polikliniklerine başvuran hastalarda en yaygın karşılaşılan sorun, kulak enfeksiyonlarıdır.
Kulak enfeksiyonlarını engellemek, vücutta oluşabilecek diğer enfeksiyonlarda olduğu gibi, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ile mümkündür. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için, sağlıklı bir diyet, yeterli uyku ve düzenli egzersiz gibi yaşam tarzına dair bir dizi prensip yardımcı olabilir. Ayrıca stres seviyesinin kontrol altında tutulması da oldukça önemlidir.
Düzenli Doktor Kontrolü ve Önceden Tedbir Almak
Özellikle bebekler ve küçük yaştaki çocuklar, yaşadıkları sorunları anlatmakta güçlük çekebilir. Bu yaş grubunda kulak enfeksiyonları yetişkinlere göre daha yaygın olarak görüldüğü için, ebeveynlerin çocuklarını düzenli olarak KBB uzmanlarına muayene ettirmeleri olası sorunların önüne geçmek açısından önemlidir.
Ayrıca, daha önce enfeksiyonlar başta olmak üzere çeşitli kulak hastalıkları yaşamış kişilerin, belirli periyotlarla muayene edilmeleri, kulak hastalıkların ve dolayısıyla kulak ağrılarının önlenmesi konusunda yardımcı olabilir.
Kulak Ağrısı: Altta Yatan Neden Belirleyicidir
Kulak ağrısı, önemli veya önemsiz pek çok sorunun belirtisi olarak görülür. Altta yatan sorunun ne olduğu, ağrının kendiliğinden geçip geçmeyeceği konusunda belirleyicidir.
Hafif enfeksiyonların veya basınç değişikliklerinin sebep olduğu ağrılar, genellikle herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmaksızın kendiliğinden geçer. Fakat otitis media gibi orta kulak enfeksiyonlarının neden olabileceği kulak ağrıları, altta yatan hastalık tedavi edilmediği sürece geçmez.
Kulak ağrısı kısa bir süre içinde kendiliğinden geçmiyorsa veya şiddeti giderek artıyorsa en kısa zamanda bir uzmana başvurulması gerekir. Ayrıca, ağrıya eşlik eden yüksek ateş ve işitme kaybı gibi belirtiler de durumun ciddiyetini gösterir.
Kulak temizliğine dikkat ederek ve sağlıklı bir yaşam sürerek, kulak ağrısına neden olabilecek sorunların önüne geçmek mümkündür.